آجر سفال یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی است که به دلیل وزن کم، عایق حرارتی مناسب، قیمت مقرون‌به‌صرفه و سهولت در نصب، مورد توجه بسیاری از سازندگان قرار گرفته است. اما گاهی اوقات مشاهده می‌شود که آجرهای سفالی در حین حمل‌ونقل، نصب یا حتی پس از ساخت، دچار ترک‌خوردگی می‌شوند. این ترک‌ها نه‌تنها زیبایی سازه را خدشه‌دار می‌کنند، بلکه ممکن است در صورت عدم رسیدگی، منجر به کاهش استحکام دیوار و بروز مشکلات ساختاری شوند. در این مقاله به بررسی علل اصلی ترک‌خوردن آجر سفال و ارائه راهکارهای پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم.
دلایل ترک‌خوردگی آجر سفال
1. کیفیت پایین مواد اولیه
یکی از مهم‌ترین عوامل ترک‌خوردگی آجر سفال، استفاده از خاک نامناسب در فرآیند تولید است. خاکی که درصد زیادی مواد آلی، نمک، سولفات یا مواد ناخالص داشته باشد، در حین خشک شدن یا پختن به‌درستی واکنش نمی‌دهد و منجر به ایجاد ترک می‌شود.
2. فرآیند خشک‌کردن نادرست
خشک‌کردن سریع آجرهای خام قبل از پخت، باعث ایجاد تنش در سطح و عمق آجر شده و منجر به ترک‌خوردگی می‌شود. اگر رطوبت آجر به‌صورت یکنواخت خارج نشود، بخش‌هایی از آن زودتر خشک شده و دچار انقباض می‌شوند، در حالی که بخش‌های دیگر هنوز مرطوب باقی مانده‌اند. این اختلاف باعث ایجاد ترک می‌گردد.
3. پخت ناقص یا غیر یکنواخت
دمای کوره و مدت زمان پخت آجر نیز نقش مهمی در کیفیت نهایی آن دارد. اگر آجر به‌طور کامل نپخته باشد یا حرارت به‌صورت یکنواخت توزیع نشود، احتمال ایجاد ترک‌های سطحی یا عمقی افزایش می‌یابد.
4. ضربه و فشار در حمل‌ونقل یا نصب
آجرهای سفالی نسبت به آجرهای فشاری یا بتنی از مقاومت کمتری برخوردارند. در صورت بارگیری یا تخلیه نامناسب، یا هنگام چیدن دیوار در صورت اعمال ضربه یا فشار بیش از حد، احتمال ترک‌خوردگی بسیار زیاد می‌شود.
5. تغییرات دمایی و رطوبتی محیط
اگر آجر در محیطی نصب شود که به‌صورت مداوم در معرض تغییرات شدید دما یا رطوبت قرار دارد، احتمال ترک‌خوردگی ناشی از انبساط و انقباض وجود دارد. این موضوع به‌ویژه در ساختمان‌هایی که عایق مناسبی ندارند بیشتر دیده می‌شود.
راه‌حل‌های جلوگیری از ترک‌خوردن آجر سفال
1. استفاده از خاک مناسب و خالص
تولیدکنندگان معتبر برای ساخت آجرهای سفالی از خاک رس مرغوب با ترکیب مناسب استفاده می‌کنند. انتخاب خاکی که عاری از ناخالصی‌های شیمیایی و آلی باشد، تأثیر مستقیمی در استحکام و یکنواختی آجر دارد.
2. خشک‌کردن تدریجی و کنترل‌شده
بهتر است آجرهای خام در محیطی با تهویه مناسب و دمای کنترل‌شده خشک شوند تا رطوبت آن‌ها به‌صورت یکنواخت تبخیر شود. استفاده از روش‌های سنتی خشک‌کردن در آفتاب اگر به‌درستی انجام نشود، باعث آسیب به آجر خواهد شد.
3. پخت یکنواخت و استاندارد در کوره
استفاده از کوره‌های صنعتی با کنترل دقیق دما می‌تواند از بروز ترک‌های ناشی از پخت ناقص جلوگیری کند. پخت کامل آجر با رعایت زمان و دمای مناسب، ساختار مقاوم‌تری را فراهم می‌سازد.
4. حمل‌ونقل با دقت بالا
آجرها باید در بسته‌بندی‌های مقاوم و روی پالت‌های مناسب چیده شوند. در حین بارگیری و تخلیه، از پرتاب کردن یا برخورد شدید جلوگیری شود. همچنین در محل نصب نیز باید مراقب ضربه و فشارهای غیرضروری بود.
5. استفاده از ملات مناسب
یکی دیگر از دلایل ترک‌خوردگی در زمان ساخت دیوار، استفاده از ملات نامناسب یا خشک شدن سریع آن است. ملات نباید بیش از حد خشک باشد و بهتر است با شرایط جوی و نوع آجر هم‌خوانی داشته باشد تا از ایجاد تنش در محل اتصال جلوگیری شود.
راه‌حل‌های ترمیم ترک‌های سطحی
اگر ترک‌ها در حد سطحی باشند و ساختار اصلی آجر یا دیوار را تهدید نکنند، می‌توان آن‌ها را با روش‌هایی مانند تزریق دوغاب یا ملات ترمیمی پوشاند. برای ترک‌های عمیق‌تر یا ترک‌های ناشی از مشکلات ساختاری، بهتر است با نظر متخصص اقدام به بررسی و بازسازی دیوار شود.
جمع‌بندی
ترک‌خوردگی آجر سفال می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند کیفیت پایین تولید، حمل‌ونقل نادرست، شرایط محیطی نامناسب یا اجرای غیر اصولی باشد. با رعایت استانداردهای تولید، انتخاب آجرهای باکیفیت و اجرای اصولی ساخت‌وساز، می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. همچنین در صورت مشاهده ترک، باید با بررسی علت آن، نسبت به ترمیم اصولی اقدام شود تا از آسیب‌های جدی‌تر در آینده پیشگیری گردد.
شما می توانید جهت خرید آجر سفال و یا حتی خرید آجر سفال یزد به وب سایت مجموعه آجر نور شهریار مراجعه نمایید و آجر سفال مورد نیاز خود را با بهترین قیمت خریداری نمایید.